Çankırı TÜRKAV olarak yapılan tüm faaliyetleri yakından takip ettiğini ve yapılan bu tür faaliyetleri çok önemsediğini belirtip katılımcılara hoş geldiniz diyerek konuşmasına başlayan Mastı şöyle devam etti:“Kıymetli arkadaşlar; Devlet, ülkesindeki toplulukların tümüne hâkim olan, üstün bir teşkilatlanma ve geniş kapsamlı bir tüzel kişiliktir. Her tüzel kişilik gibi, devlet de organları eliyle yönetilir. Toplumun ortak ihtiyaçlarını karşılayan resmi kurum ve kuruluşların tümü devletin organlarıdır.Devlet yönetimi, kamusal hizmetleri belli bir sisteme göre paylaşan resmi kurum ve kuruluşların uyum içinde çalışmasıyla gerçekleşen, karmaşık ve çok yönlü bir süreçtir. Bu süreçte, devletin temel fonksiyonlarını yerine getirecek organların kuruluşu, işleyişi ve karşılıklı ilişkileri, benimsenen hükümet sistemine göre farklılık gösterir.Anayasalarda, devletin siyasi ve idari organlarının kuruluşu ve görevleri ile karşılıklı ilişkilerinin düzenlenme biçimi, hükümet sisteminin hukuki dayanağını oluşturur” diyen Mastı şöyle devam etti:“Anayasa Hukuku’nda hükümet sistemleri, devletin fonksiyonlarını yerine getiren organlar arasındaki ilişkinin niteliğine göre sınıflandırılır. Anayasal devletin, ‘yasama’, ‘yürütme’ ve ‘yargı’ olmak üzere üç temel fonksiyonu ve bu fonksiyonları yerine getiren üç temel organın bulunduğu kabul edilir.‘Yasama’; devletin ve toplumun ihtiyacı olan kanunları yapar. ‘Yürütme’, yasaları uygulayarak toplumun ihtiyacı olan ortak hizmetleri karşılar. ‘Yargı’ ise, yasaların uygulanmasından doğan uyuşmazlıkları karara bağlar.Devletin bu üç temel organının kuruluşu, görevleri ve karşılıklı ilişkileri bakımından ortaya çıkan hükümet sistemlerinin açıklanabilmesi için kuvvetler ayrılığı ilkesinin bilinmesi gerekir.Kuvvetler ayrılığı teorisi, devletin; ‘yasama’, ‘yürütme’ ve ‘yargı’ kuvvetlerinin birbirinden bağımsız olarak kurulan üç ayrı organa verilmesini savunan bir siyasi hukuk teorisidir.Teorinin amacı, iktidarın kullanılmasını farklı organlar arasında bölüştürerek, devletin baskısına karşı vatandaşın hak ve özgürlüklerini korumaktır.Kuvvetler ayrıldığında, devletin fonksiyonlarını paylaşan organlar, karşılıklı olarak birbirlerini denetler ve iktidarın yetkilerini kötüye kullanması engellenir. Karşılıklı olarak denetlenen organlar, görevlerini anayasa ve yasalara uygun olarak yerine getirir ve böylece vatandaşın hak ve özgürlükleri, devlet iktidarına karşı korunur.Devletin kuvvetlerinin ayrılma derecesine ve ayrılan kuvvetler arasındaki ilişkilerin niteliğine göre, farklı hükümet sistemleri ortaya çıkar. Kuvvetlerin bir elde toplanması halinde ‘meclis hükümeti’, kuvvetlerin sert ayrılması halinde ‘başkanlık sistemi’, kuvvetlerin yumuşak ayrılması halinde ise ‘parlamenter sistem’ özellikleri taşıyan bir hükümet sisteminin varlığından söz edilebilir.” dedi.Demokratik hükümet sistemlerini en basit şekliyle 4’e ayran Mastı, bunlar hakkında bilgi verdi.1) Başkanlık Sistemi:Kuvvetler birbirinden kesin ve katı bir biçimde ayrılmıştır. Yürütme tek kanatlıdır ve devlet başkanını halk seçer. Devlet başkanının siyasi partisiyle ilişiği kesilmez. Yürütme organı tek kişiliktir. Başkan yasamayı, yasamada başkanı görevden alamaz. Aynı kişi hem yasamada hem de yürütmede yer alamaz. Başkan yasama işlemlerine karışamaz. ABD ve Brezilya gibi ülkeler başkanlık sistemini kullanırlar.2) Yarı Başkanlık Sistemi:Yürütme organı iki başlıdır. Cumhurbaşkanı halk tarafından seçilir. Bakanlar yasama organına karşı sorumludur. Özellikle dış politikada Cumhurbaşkanı sorumlu ve yetkilidir. Yumuşak kuvvetler ayrılığı vardır. Fransa, Rusya, İran yarı başkanlık sistemine örnek teşkil eder.3) Parlamenter Sistem: Yürütme iki başlıdır. Sorumlu bakanlar kurulu ve sorumsuz devlet başkanlığı vardır.Hükümet yasamaya karşı sorumludur. Yasama yürütmeyi, yürütme yasamayı belli koşullarda feshederler. Bakanlar kurulu yasama işlemlerine katılabilir. Bir kimse yasama ve yürütmede görev alabilir. İtalya parlamenter sistemdir.4) Meclis Hükümeti Sistemi:Yürütme tek kanatlı olmakla beraber, yasama ve yürütme mecliste toplanmıştır. Meclis başkanını meclis seçer. Bakanları da tek tek meclis seçer. Buna karşın bakanların da meclise karşı bireysel sorumlulukları vardır. Yürütme vardır, meclis üstünlüğü söz konusudur. İsviçre’de meclis hükümeti sistemi vardır.”Soru -cevap şeklinde gecenin geç saatlerine kadar devam eden söyleşiden sonra TÜRKAV Çankırı İl Başkanı İsa Bölükbaşı katılımlarından dolayı Çağ Üniversitesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Ahmet Korhan Mastı’ya teşekkür ederek günün anısına tuz lambası hediye etti.
GÜNDEM
16 Şubat 2017 - 07:37
Mastı, hükümet sistemleri dersi verdi
TÜRKAV Türkiye Kamu Çalışanları Kalkınma Ve Dayanışma Vakfı Çankırı İl Başkanlığı bu hafta “Anayasalara Göre Hükümet Sistemlerini” konuşmak üzere Çağ Üniversitesi Öğreti üyesi Yrd. Doç. Dr. Ahmet Korhan Mastı’yı konuk etti.
GÜNDEM
16 Şubat 2017 - 07:37