Yürekler yandı, Şubat’ın 6’sında; 2023’ün ilk şoku… Yerel saatle 04.17'de meydana gelen ve Pazarcık (Kahramanmaraş) merkez üslü depremin büyüklüğü 7,7; saat 13.24'te meydana gelen Elbistan (Kahramanmaraş) merkez üslü depremin moment büyüklüğü ise 7,6 olarak açıklandı… Ve binlerce artçı sarsıntılar…
Yıkımlar, enkazlar, ölümler, yaralanmalar, kurtarmalar, yardımlar, çadırlar, barınmalar, tedarikler, tahliyeler, göçler, kaçışlar, korkular, çığlıklar, gözyaşları… Yaşanılanları anlatmaya kesinlikle sözcükler yetmiyor, Ülkemizin geniş bir alanında (99.362 km²) yaşanılanlar, tüm ülkede yürekten ve en acı şekilde hissedildi.
Coğrafyamızdaki deprem gerçeği hepimizin bilgisi dahilinde iken, “hafıza-i beşer nisyan ile maluldür” sözü hepimiz için geçerli olmakta maalesef! Ders almak, tedbir almak, hazırlıklı olmak, bilinçlenmek, öğrenmek, öğretmek, öncelikli görmek gerekirken, bir süre sonra unutuyoruz… Oysa bir an bile aklımızdan çıkmaması lazım!
Yaşanılan acılardan sonra, yurt genelinde vatandaşların kendi bölgelerine yönelik endişeleri arttı, doğal olarak… Bu endişenin beraberinde esas itibarıyla “bilinç” getirmesi faydalı olacaktır… Bu bilinçle yaşamak ve her anlamda ve her alanda azami tedbirler almak kaçınılmazdır… Konut yapısından, arazinin niteliği; yapının özelliği, hane içi tedbirler, sürekli eğitim gibi öncelikler güncelimizin de önceliği olması icap eder…
Çankırı’nın coğrafyasında da depremsellik aktif faylarla kendini göstermektedir. Araştırmalara göre Kuzey Anadolu Fay Zonu, Dodurga Fay Zonu ve Eldivan-Elmadağ Tektonik Kaması Çankırı için tehlikeli aktif faylardır… Eldivan-Elmadağ Tektonik Kaması, haritalardaki işaretlemelere göre Ilgaz’dan başlayıp, Yapraklı, Çankırı Merkez, Eldivan, Kalecik ve Elmadağ hattı şeklinde belirtilen aktif bir faydır.
Araştırmacılar, aktif faylardan ve kendi yöntemleriyle (poisson yöntemi) hesaplanan depremlerin meydana gelme olasılıklarından yararlanarak tahmin yürütmektedirler… Bu tahminler göstermektedir ki depremlere hazırlık kaçınılmazdır… Kuşkusuz geç kalınmış noktalarımız olabilir, ancak zafiyetin ve zararın neresinden dönülse faydalı olacaktır… Acı Çay ve Tatlı Çay boyunca inşa edilen yapıların/konutların; Kuzey Anadolu Fay Zonu’na yakın kesimlerdeki yapıların; İl genelinde konut stokunun; olası yeni yerleşim yerlerinin; diri fay hatlarındaki ulaşım ve tüm altyapının bir kritiğinin yapılması kaçınılmaz görünmektedir…
Yürekler yandı! Yürekler yanmaya devam etmesin diye iş birliği ve el birliğiyle çalışmak; toplumsal menfaati kişisel menfaatin önünde görmek ve geleceği ümitli kılmak bir vatandaşlık/insanlık vazifesidir…
Gazi BAYKALER