On bir ayın sultanın yaklaştığını müjdeleyen gece. Ramazan-ı Şerif’in gölgesinin düştüğü, af ve mağfiret gecesine, Berat Gecesi’ne Rabbimizin lütfu ile ulaşmış bulunmaktayız. Şaban’ın on beşinci gecesinde Allah’ın müminleri affedeceği ve bağışlayacağı, böylece günah yükünden kurtulacağı umularak bu geceye Berat gecesi denmiştir. Berat gecesi için Arapça eserlerde “şabanın ortasındaki gece”, “mübarek gece”, “rahmet gecesi” ve “sak (belge) gecesi” manalarına gelen ifadeler kullanılmaktadır. Ayrıca İslam tarihinde, kıblenin Kudüs’teki Mescid-i Aksâ’dan Mekke’deki Kâbe’ye çevrildiği gündür Berat gecesi. (bk. Halit Ünal, Berat Gecesi, DİA, 5/475)
Mübarek gün ve geceler bize ömür sermayesinin nasıl geçtiğini hatırlatır. Zira insan ahiretini unutmakta, dünyaya dalmakta, kalbini günahlarla kirletebilmekte, böylece Cenab-ı Hakk’ın rahmetinden uzaklaşmaktadır. Peygamber Efendimiz (s.a.s.) günahı şöyle tarif etmiştir: “Günah, vicdanını tırmalayıp, seni huzursuz eden ve insanların bilmesini istemediğin şeydir.” (Müslim, Birr, 15) Günahlardan kurtulmanın, temizlenmenin yolu tövbe ve istiğfardır. “Kul bir hata işlerse kalbine siyah bir nokta konulur. Şayet o, (günahtan) vazgeçer, bağışlanma diler, tövbe ed(ip Allah’a dön)erse kalbi cilâlanır. Eğer (bunları yapmaz günah ve hataya) geri dönerse (siyah nokta) artırılır ve neticede bütün kalbini kaplar. İşte Allah’ın ‘Yaptıkları yüzünden kalpleri pas tutmuştur.’ (Mutaffifîn, 83/14) diye anlattığı pas işte budur.” (Tirmizî, Tefsîru’l-Kur’ân, 83; İbn Mâce, Zühd, 29) Günah işleyen kişi nazargâhi ilahî olan kalbini kirletmiştir. Peygamber Efendimiz (s.a.s.) tövbenin kalbi temizleyeceğini dikkat çekmişti.
Hata eden, günah işleyen kişi Cenabı Hakkın rahmetinden ümit var olmalıdır. Rabbimiz: “Deki (Allah şöyle buyuruyor): "Ey kendi aleyhlerine olarak günahta haddi aşan kullarım! Allah’ın rahmetinden ümit kesmeyin. Allah (dilerse) bütün günahları bağışlar; doğrusu O çok bağışlayıcı, çok merhametlidir.” (Zümer, 39/53) Tövbe geri dönmek, dönüş yapmak anlamında olup, kul ile Allah arasında cereyan eden mânevî bir haldir. Allah ile kul arasında yapılan ahdin tazelenmesini veya her insanın fıtrat çizgisine dönmesini ve onu korumasını anlamlarını da ifade eder. Zira kul, Rabbine verdiği sözden zaman zaman uzaklaşmakta veya bunu tamamen unutmaktadır. (bk. Bekir Topaloğlu, Tövbe, DİA, 41/279-283) Allah Resulü (s.a.s.) “Allah, birinizin tövbesine yitiğini çölde bulan kimsenin sevinmesinden daha çok sevinir.” (Buhârî, Da’avât, 4; Müslim, Tevbe, 1-8) buyurarak tövbeye teşvik etmiştir.
Hz. Peygamber (s.a.s.) Hz. Âişe’ye: “Şaban ayının yarılandığı gece Allah dünya semasına iner (rahmetiyle tecelli eder) ve Kelb kabilesinin koyunlarının kıllarından daha çok sayıda günahkârı bağışlar.” (Tirmizî, Savm, 39; İbn Mâce, İkāme, 191) buyurdu. Bu gece, Rabbimizin daha çok affettiği, kullarını bağışladığı gecedir. Bu gece, günahlardan kurtulma, rahmeti Rahman’a gark olma gecesidir. Rabbimizin affetmeyeceği bir günah ve günahının büyüklüğü sebebiyle tövbe kapısı yüzüne kapanacak bir günahkâr yoktur.
Peygamber Efendimiz (s.a.s.) Berat Gecesi’nin ihyası ile ilgili şöyle buyurmuştu: “Şabanın ortasında gece ibadet ediniz, gündüz oruç tutunuz. Allah o gece güneşin batmasıyla dünya semasında tecelli eder ve fecir doğana kadar, ‘Yok mu benden af isteyen onu affedeyim, yok mu benden rızık isteyen ona rızık vereyim, yok mu bir musibete uğrayan ona afiyet vereyim, yok mu şöyle, yok mu böyle!’ der” (İbn Mâce, İkame, 191) Hadis-i Şerif gecenin ve gündüzünün nasıl değerlendirilmesi gerektiğini açıklamaktadır.
07 Nisan salıyı çarşambaya bağlayan gece Berat Gecesi’dir. Geceyi Rabbimizin bizden istediği ibadetleri eda ederek ihya edebiliriz. Berat gecesine özel bir namaz olmamakla birlikte akşam namazının peşinden evvabin ve yatsı namazından sonra imsaktan önce gecenin sonunda teheccüd namazı kılabiliriz. Peygamber Efendimiz (s.a.s.) her gece düzenli Kur’an okuması hasebiyle bizlerde hayat rehberimiz Kur’an’ı ağır ağır ve tanen tane okuyup, anlamaya ve yaşamaya çalışmalıyız. Huzur ve sükunet gecesinde kendimizi dinlemeli, tefekkür etmeliyiz.
Rabbim gecemizi bereketli ve feyizli eylesin. Günahlarından berat eden kulların arasına dahil ve “Berat”ını alanlardan eylesin.
